724 ปี เมืองเชียงใหม่ "นพบุรีศรีนครพิงค์เชียงใหม่ " 12 เมษายน 1839
724 ปี เมืองเชียงใหม่
"นพบุรีศรีนครพิงค์เชียงใหม่ "
12 เมษายน 1839
เจ้าพญามังราย ทรงเลือกชัยภูมิเมืองปิง
พร้อมด้วยเจ้าพญาร่วง เจ้าเมืองสุโขทัย เจ้าพญาง่ำเมือง (งำเมือง)
เจ้าเมืองภูกามยาว (พะเยา) ดูชัยภูมิแห่งนี้ สาบานเป็นเพื่อนกัน แต่ทว่า ที่จริงแล้วเป็นกุศโลบาย
เพื่อที่จะไม่ให้มีศึกสงครามกันมากกว่า
เมื่อสามสหายตกลงเลือกเมืองปิง ในวันพฤหัสบดี
ขึ้น 8 ค่ำ เดือน 6 พ.ศ.1839 ตามจันทรคติ ( ซึ่งครบ700 ปี เมืองเชียงใหม่
ทำให้ทราบว่าตรงกับวันที่ 12 เมษายน)
เจ้าพญามังราย โปรดเกล้าให้สร้างจุดศูนย์กลางตามความเชื่อจักรวาล
นามว่า เจดีย์หลวง เจดีย์องค์ใหญ่ที่สุดในล้านนา
เป็นศูนย์กลางจักรวาลหรือจุดกึ่งกลางเมือง
สร้างวัด 8 วัดรอบเมืองเชียงใหม่ แทนทิศทั้ง 8 ทิศ ตามความเชื่อโบราณ ให้เป็นศูนย์กลางเมืองปกครอง
กำหนดพระธาตุเมืองหริภุญชัยที่มีมาก่อนแล้ว เป็นศูนย์กลางศาสนา แล้วสถาปนาเมืองปิงใหม่
นามว่า "นพบุรี ศรีนครพิงค์เชียงใหม่
"
ในสมัยเจ้าพญาขุนคราม ลูกพญามังราย
จึงย้ายราชธานีกลับไปยังเมืองหิรัญนครเงินยาง
หรือเมืองเชียงราย
พ.ศ. 2101 เชียงใหม่ได้เสียเมืองให้แก่พระเจ้าบุเรงนอง พระมหากษัตริย์พม่า
และได้ถูกปกครองโดยพม่ามานานกว่าสองร้อยปี
ทว่าแม่น้ำปิงเปลี่ยนทิศทางในสมัยนี้
สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ขับไล่พม่าออก เมืองเชียงใหม่ขึ้นตรงกับสยาม
พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช
ร.1 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ
สถาปนาเจ้ากาวิละ ขึ้นเป็น พระเจ้าบรมราชาธิบดีกาวิละ
โดยให้ปกครองหัวเมืองฝ่ายเหนือในฐานะประเทศราชของกรุงรัตนโกสินทร์ จึงเปลี่ยนชื่อเมืองเชียงใหม่อีกชื่อคือ "
รัตนติงสา อภินวปุรีสรีคุรุรัฎฐะพระนครเชียงใหม่ "
(ในสมัยเจ้ากาวิละเท่านั้น) ตั้งแต่นั้นมา
สมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวฯ
ได้โปรดให้ปฏิรูปการปกครองหัวเมืองประเทศราช
ได้ยกเลิกการมีเมืองประเทศราชในภาคเหนือ จัดตั้งการปกครองแบบมณฑลเทศาภิบาล
เรียกว่า มณฑลพายัพ และเมื่อปี พ.ศ.2476
พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ปรับปรุงการปกครองเป็นแบบจังหวัด เชียงใหม่จึงมีฐานะเป็นจังหวัดจนถึงปัจจุบัน
เชิงอรรถ
ที่มา
*** หนังสือประวัติศาสตร์ล้านนา โดย
ศ.สุรัสวดี อ๋องสกุล ภาควิชาประวัติศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
ว่าที่ร้อยตรีศรัณย์ หาญบุญเศรษฐ
บรรณาธิการบริหารเพจบันทึกคนแบกเป้ เรียบเรียง รายงาน
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น